Diğer bir adıyla Mecaz-ı Mürsel olarak bilinen ad aktarması iki türde ele alınarak meydana gelmektedir.
- Benzetme amacı yapmak için kullanılmaz. Şayet benzetme maksadı olursa bu farklı bir yere gider ve ‘istişare’ olur.
- Herhangi bir kelimenin manası haricinde mecaz anlam üzerinden değerlendirilmelidir.
Bu açıklamaların daha net anlaşılması adına örnek vermek gerekirse;
-Mehmet Akif Ersoy'u severek okuyorum.
Buradaki anlatımın amacı Mehmet Akif Ersoy'un yazmış olduğu kitaplar olmaktadır. Okuyucu bu cümlede Mehmet Akif Ersoy'un kitaplarını okumayı çok sevdiğini dile getiriyor. Bu cümlede eserlerinin halkında vurgu yapmak yerine ad aktarması yapılıp sahibi olduğu eserler anlatılıyor. Eser-sanatçı ilişkisi olarak ifade edilen bu teknikle birlikte ad aktarması ortaya çıkar. Bazen bu durum amaca bağlı şekilde de ele alınarak ad aktarması kelime bazında oluşturulabilir.
Ad Aktarması Nedir?
Ad aktarması, diğer adıyla Mecaz-ı Mürsel, herhangi bir sözcüğün manasını anlatan bir örnekle cümle oluşturmaktır. Cümle içerisinde kelimenin anlamını kapsayacak ve onu anlatabilecek bir durum oluşturur. Bir adın veya bir eşya ile birlikte birçok değişik kelime manası başka bir kelime ile karşı tarafa iletilir. Bu duruma bir örnek verilirse;
-Bugün ekip iyi iş yaptı.
Bu örneğe baktığımızda ekibin iyi iş yaptığı ifade edilirken aslında ekipte yer alan insanları kastediyor. Yani ekibin çok güzel bir performans sergilediği söyleniyor. Böylece aktarma yapılmak amacıyla insanların yerini ekip kelimesi almış oluyor.
Ad Aktarması Konu Anlatımı
Ad aktarması yapılırken farklı türde söylemler arasında benzetme ilişkilerinden Mecaz-ı Mürsel oluşturulur.
Parça Bütün İlişkisi:
-Tramvay gelmek üzere.
İç-Dış İlişkisi:
-Şayet hava soğuk ise sobayı yak.
İnsan-Yer İlişkisi:
-Bütün sınıf eğitime katılacak.
Neden-Sonuç İlişkisi:
-Bütün gün sefalet çekti.