Prof. Dr. İlber Ortaylı, "İmparatorluktan Cumhuriyete" isimli katıldığı söyleşide o tarihte Mustafa Kemal Bey dedikleri adam haritasız Gelibolu'yu biliyordu. Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu havzada almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı. Stratejik bakımdan sıfır" dedi.
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Tarihçi, akademisyen ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı'nın konuşmacı olarak katıldığı "İmparatorluktan Cumhuriyete" isimli bir söyleşi düzenledi. Topkapı Sarayı Müzesi Konferans Salonu'ndaki programa vatandaşlar ve öğrenciler katıldı. İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Coşkun Yılmaz'ın da moderatörlüğünü yaptığı söyleşide İlber Ortaylı, Osmanlı döneminin son zamanlarını ve Cumhuriyetin ilk yılları arasında yaşanılan ve gün yüzüne çıkmamış olaylardan bahsetti.
"Türklerin ilk defa ağır kayıp verdikleri yer"
Prof. Dr. İlber Ortaylı ilk olarak Mustafa Kemal Atatürk'ün savaş becerilerinden bahsetti. Gelibolu'da harita kullanmadan savaşı yönettiğini açıklayan Ortaylı, "Bir memleketin sahibi kimse, komutanın da iyisi ondan çıkar. Çıkmazsa o iş yürümez. Mesela, o tarihte Mustafa Kemal Bey dedikleri adam haritasız Gelibolu'yu biliyordu. Balkan savaşı sırasında Gelibolu'da bulundu. Yutmuş araziyi. Araziyi yuttuğu için de haritaya bakmıyor. Çanakkale abartıldığı kadar büyük rakam 250 bin değil. Belki 50 belki 100 bin. Ölülerimizin sayılarını da iyi tutamamışız hala çıkıyor. Fakat şurası bir gerçek ki Türklerin ilk defa bütün şarkta, bütün Ortadoğu'da, bütün İslam dünyasında çok ağır kayıplar verdikleri ve vatan savundukları bir yer" dedi.
Ortaylı ayrıca Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkışını da stratejik hata olarak nitelendirdi. Samsun'un coğrafyası, yaşayan insanların farklılıkları gibi konularda yanlış seçim olduğunu ifade eden Ortaylı konuşmasında şu ifadelere yer verdi;
"Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu havzada almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı. Stratejik bakımdan sıfır. Orada ilk tüfek bile atılmaz, İzmir kadar stratejik bakımdan problemli. Ne doğru dürüst bir endüstrisi var ne doğru dürüst bir burjuvası var. Hiçbir şeyi yok. Kristalize olmamış yerde direniş olur mu?"
"Kimse hayat damarını Fransız'a bırakıp gitmez"
Milli mücadele öncesi yurt genelinde çeşitli noktalarda başlayan direnişler hakkında da konuştu Prof. Dr. İlber Ortaylı. Söyleşiye gelenlere direnişin ilk nerede başladığını soran ve genelde Urfa ve Antep cevabı alan Ortaylı ilk direnişin, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin buluşma yeri üzerinde olan Dörtyol olduğunu söyledi. Fransızlara karşı yapılan direniş hakkında konuşan Ortaylı, "Direniş ilk önce nerede başladı? İlk başlangıcı Dörtyol'dur, ardından Antep'tir. Buradaki insanların vatanseverliğini, gelenekçiliğini küçümseyecek değiliz fakat bir şeyi de unutmamanızı tavsiye ederim. Buralar bayağı endüstri mıntıkasıdır. O tarihte bir buçuk asırlık zengin zirai mıntıkalardır. Kimse hayat damarını Fransız'a falan bırakıp gitmez. Daha Türkiye Büyük Millet Meclisi teşekkül etmeden evvel başlayan bir direniştir bu. Meclisten hemen sonra da tek tek neticeye ulaşmaya başlamıştır" dedi.
